Eski zamanlarda savaşta esir düşen, büyük suç işleyen, borcunu ödeyemeyen ve korsanlar tarafından kaçırılanlar köle olarak kabul edilirdi. Bu listemizde sinemada iz bırakan kölelik üzerine yapılmış filmleri listeledik.
10) Uncle Tom’s Cabin - Tom Amca'nın Kulübesi
Tom Amca'nın Kulübesi, Amerikalı yazar Harriet Beecher Stowe'un kaleme aldığı kölelik karşıtı roman. 1852'de yayımlanan kitap, Will Kaufman'a göre "İç Savaş'ın temellerinin atılmasına katkı yapmıştı".
1903-1927 yılları arasında romana dokuz sessiz uyarlama yapıldı ve her biri Amerika'nın kültürel ve sinema kimliğinde önemli bir gelişmeyi temsil ediyordu. Ünlü sinematik öncü Edwin S. Porter ilk versiyonunu yayınladı.
J. Stuart Blackton'un 1910 versiyonu, sadece bir tane yerine üç makarayla yayınlanan ilk Amerikan filmi. William Robert Daly'nin 1914 yılı, Uncle Tom’s Cabin, siyah bir aktörde rol alan ilk uzun metrajlı Amerikan filmi olarak gösterildi. Ve Harry A. Pollard tarafından yönetilen ve 1927 yılında piyasaya sürülen son sessiz uyarlama, sessizlik döneminde yapılan en pahalı üçüncü filmdi.
Tom Amca'nın Kulübesi de ses çağında birkaç kez uyarlanacaktı. Genellikle Disney'in Mickey’s Mellerdrammer (1933) ve Tex Avery'nin Uncle Tom’s Bungalow (1937) olduğu gibi kısa animasyon biçiminde uyarlandı. Bununla birlikte, 1965 yılında Géza von Radványi başkanlığında, romanın Almanca canlı aksiyon uyarlaması yapıldı. Roman, onlarca yıl boyunca Dimples (1936), The Naughty Nineties (1945) ve en yakın zamanda Martin Scorsese'nin yönettiği Gangs of New York
(2002) gibi filmlerde bir parodi ve hiciv konusu olacaktı.
9) Blood Diamond - Kanlı Elmas (IMDB)
Blood Diamond, Türkçe gösterim ismiyle Kanlı Elmas 2006 tarihli, ABD yapımı bir macera/dram filmi. Başrollerde Leonardo DiCaprio, Jennifer Connelly ve Djimon Hounsou'nun yer aldığı filmin yönetmeni, daha ödüllü yönetmen Edward Zwick'tir. Filmin ana konusu ve isminin kaynağı Afrika'daki savaş bölgelerinde çıkarılan ve savaş düzenini finanse etmekte kullanılan elmaslardır. Bu elmasalar sıklıkla "kanlı elmaslar" anlamına gelen blood diamonds terimiyle anılır.
Film Sierra Leone'de başlar. Köyü ayrılıkçı isyancılar tarafından basılan kendi halinde balıkçı Solomon Vandy (Djimon Hounsou) ailesini kurtarabilmeyi başarmıştır ama kendisi isyancılara esir düşmüştür. İsyancıların sahip olduğu bir elmas madeninde çalıştırılırken, normalde rastlananlardan çok daha büyük bir elmasla karşılaşır. Bir şekilde elması kendisine saklamak için hamle yaptığında, yakalanır fakat tam da o anda ordu isyancı güçlere saldırı düzenler. Karmaşa içinde elması bir delik açıp sakladıktan sonra, ordu tarafından yakalanır. Madende yakalanan diğer kişilerle birlikte götürüldüğü hapishanede isyancı güçlerin lideri açık bir şekilde onu tehdit eder. Bu konuşmalar sırasında yine tutuklu bulunan Rodezya (Zimbabve) kökenli bir paralı asker, Danny Archer (Leonardo DiCaprio), elmasın varlığından haberdar olur ve Solomon’u hapisten çıkararak elmasın peşine düşmeyi planlar. İsyancıların bu sırada ayaklanmasıyla birlikte ortaya çıkan karmaşa ortamında ikiliye Danny'nin barda tanıştığı ve savaşları finanse etmekte kullanılan elmaslar hakkında bir araştırma yapan Maddy (Jennifer Connelly) isimli Amerikalı kadın gazeteci yardımcı olur.
Film elmas endüstrisi ve bu sektördeki tekel iddialarının yanı sıra, Afrika’daki en büyük problemlerden sayılan çocuk askerler sorununa da işaret etmektedir. Nitekim filmin sonunda Afrika’da halen yaklaşık 200,000 çocuk askerin bulunduğuna dair bir not yer almaktadır. Bunların dışında filmde Batı’nın Afrika’daki sorunlara karşı tutumu eleştirilmiştir.
8) Gladiator - Gladyatör (IMDB)
Gladyatör, özgün ismiyle Gladiator, 2000 yılı tarihli bir tarihi drama filmidir. Russell Crowe ve Joaquin Phoenix'in başrollerde olduğu filmin yönetmeni ise Ridley Scott'tur. Film 73. Akademi Ödüllerinden, En İyi Film Ödülü dahil, beş ödüle lâyık görülmüştür.
General Maximus’un imparatorluk içerisinde yükselmesi karşısında kıskançlığa kapılan tahtın varisi Commodus, general ile ailesinin derhal öldürülmesi emrini çıkarır. Ölümden zor kurtulan Maximus’u artık kölelik yaşamı beklemetedir. Arenaya gönderilerek orada bir gladyatör olarak eğitilir. Yıllar sonra Roma’ya geri döndüğünde tek bir amacı vardır. Yeni İmparator Commodus’u öldürerek karısıyla oğlunun katledilmesinin intikamını almak...
Maximus arenalarda geçen yılları boyunca çok önemli bir gerçeği öğrenmiştir. İmparatorun gücü ne kadar fazla olursa olsun halkın iradesi ondan çok daha güçlüdür ve intikamını alabilmenin tek yolu imparatorluğunun en büyük kahramanı olabilmekten geçmektedir.
Roma’daki büyük Colloseum Arenası’nın tam ortasında durmakta olan Romalı gladyatör, bakışları imparatorun locasına dikilmiş halde kararı beklemektedir. Yaşamın ve ölümün gücünü elinde bulunduran imparatorun baş parmağı havaya kalkmış durumdadır. Ucunun aşağıya dönmesiyle birlikte imparatorluğun acımasız yasaları işleyecek ve yendiği rakibini öldürmesi için gladyatöre gerekli sinyali vermiş olacaktır.
7) Spartacus - Spartaküs (IMDB)
Spartaküs (Spartacus), 1960 yılında Stanley Kubrick tarafından çekilmiş olan bir Hollywood filmidir.
Köleliğin egemen sınıflara karşı ilk ayaklanışına, çağdaş ve modern bir yorum getiren filmde Spartacus (Kirk Douglas) Roma dönemininde yaşayan cesur bir gladyatördür ve davasında ona inanıp destekleyen Varinia ile bağımsızlıkları için verdikleri mücadele anlatılmaktadır.
Spartaküs, bir savaşta Romalılara esir düşmüş, Roma’da köle olarak satılmıştı. Bir süre sonra sahibinden kaçmış ve kiralık asker olmuştu. Kiralık asker olduktan sonra bir gladyatör okulunun sahibine satılmış ve diğer kölelerle birlikte gladyatör olarak yetiştirilmişti. Spartaküs, arkadaşlarına önce kaçmak, sonra da bir ayaklanma başlatmak fikrini kabul ettirmiştir. General Crassus'un meydan okumasıyla Spartacus özgürlük ve Roma İmparatorluğu'nun gücüyle yüzleşmek zorunda kalır.
6) Nightjohn (IMDB)
Genç köle kız Sarny, Nightjohn adında eski bir kaçakla karşılaştığında hayatı sonsuza dek değişiyor. Ona alabileceği en büyük hediyeleri verir: mektuplar, kelimeler ve okuryazarlık. Nightjohn, ırkçılık ve okuryazarlığın iki önemli konusunu ele alan dokunaklı ve duygusal bir film. Film, geçen yüzyılın en önemli Afrikalı-Amerikalı film yapımcılarından Charles Burnett tarafından yönetildi.
5) Amistad (IMDB)
Amistad 1997 yılında yapılmış yönetmenliğini Steven Spielberg'in yaptığı, konusu gerçek bir olaya dayanan bir Hollywood yapımı sinema filmi. 1839 yılında yaşanmış olan siyahi köleleri taşıyan aynı adlı gemide kölelerin çıkardığı isyan sonrası yaşananlar konu edilir.
1830'ların ABD'sinde sanayileşme yanlısı kölelik karşıtları ile güneyli toprak sahiplerinden oluşan kölelik yanlıları arasında hızla yükselen ve ilerleyen yıllarda Amerikan İç Savaşı'na yol açacak olan gerginliği işleyen bir filmdir.
4) The Amazing Grace - Özgürlüğün Şarkısı (IMDB)
18. yüzyıl İngiltere'sinde geçen film, İngiliz Parlamentosu'nda yasama meclisine seçilen dinci siyasetçi Christian William Wilberforce'un hayatını anlatır. Genç siyasetçini en büyük arzusu yakın bir zaman içerisinde bu yüzyılın en büyük sorunu olan köle ticaretini yok etmektir. Bu hedefindeki en büyük destekçilerden biri şair John Newton'dır. Ancak bu yol fazlasıyla uzun ve zorludur. Çünkü köle ticaretinden büyük gelir elde eden kurumlar vardır ve bu yasanın yürürlüğe girmesine izin vermeye niyetli değillerdir. Wilberforce hayatındaki tüm zorluklara rağmen mücadelesinden vazgeçmeyecektir.
3) Glory - Zafer (IMDB)
Glory, Matthew Broderick, Denzel Washington, Cary Elwes ve Morgan Freeman'ın başrol oynadığı Edward Zwick'in yönettiği bir 1989 savaş filmidir. Amerikan iç savaşını anlatan film, geride kalmamak, kendilerini kanıtlamak isteyen siyahilerin orduya katılması ama buna rağmen ırkçılığı maruz kalmalarını anlatıyor. Özgürlükleri için katıldıkları savaşta bile ordu komutanı tarafından dışlanan, ırkçılığa maruz kalan siyahi askerler zamanla isyan bayrağı çekerler. İç Savaş hakkında yapılan bir çok filme nazaran olaya çok farklı bir noktadan bakan bir filmdir.
2) Django Unchained - Zincirsiz (IMDB)
Zincirsiz (İngilizce özgün adıyla: Django Unchained), Quentin Tarantino'nun yazdığı ve yönettiği 2012 yapımı western film. Başrollerinde Jamie Foxx, Christoph Waltz, Leonardo DiCaprio, Kerry Washington ve Samuel L. Jackson olan film 25 Aralık 2012'de Amerika Birleşik Devletleri'nde, 1 Şubat 2013'te ise Türkiye'de gösterime girdi.
Zincirsiz'in geliştirilmesi, Tarantino'nun 2007 yılında Sergio Corbucci'ye bir kitap yazması ile başladı. Tarantino senaryonun son taslağını ancak nisan 2011'de hazırlayabildi ve The Weinstein Company'ye gönderdi.
Zincirsiz ilk olarak 11 aralık 2012'de New York'taki Zeigfeld Tiyatrosu'nda gösterime girdi ve ABD'nin genelinde 25 aralık 2012'de sinemalarda yayınlandı. Film beş Akademi Ödülü de dahil olmak üzere birçok film endüstrisi ödülüne aday gösterildi. Christoph Waltz Altın Küre, BAFTA ve Akademi Ödülleri'nde En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu ödülünü kazandı. Tarantino, filmin orijinal senaryosunu kendisi yazdığı için bir Akademi Ödülü, Altın Küre ve BAFTA ödülünü kazandı. Film Tarantino'nun en yüksek hasılat yapan filmi olma unvanını taşımaktadır, 100 milyona yakın bütçesi olan film 425 milyon dolardan fazla hasılat elde etmiştir.
1) 12 Years a Slave - 12 Yıllık Esaret (IMDB)
12 Yıllık Esaret, 2013 İngiliz-Amerikan yapımı tarihsel epik dram filmidir. Film New York Eyaletinde özgür bir siyahi olarak doğmuş olan ve 1841 yılında Washington DC'de kaçırılıp köle olarak satılan Solomon Northup'un 12 yıl boyunca köle olarak geçirdiği yaşamı anlatmaktadır. Film Northup'un 1853 yılında aynı isimle yazdığı Twelve Years a Slave isimli anılarına dayanılarak sinemaya uyarlanmıştır. Anılarını yayınlamadan önce Northup 12 yıl boyunca, Louisiana eyaletinde tarlalarda köle olarak çalışmıştır. Northup'un anılarının ilk bilimsel baskısı, 1968 yılında Sue Eakin ve Joseph Logsdon'un eş editörlüğünde gerekli izinler alınmasının ardından redakte edilerek, doğruluğu kanıtlandıktan sonra basılmıştır.
Film Steve McQueen'in yönettiği üçüncü uzun metrajlı filmdir. Filmin başrolünde Chiwetel Ejiofor rol almış ve Solomon'u canlandırmıştır. Ayrıca filmin yapımcısı Brad Pitt'ir.
Yorum Yap