Anıt, önemli bir olayın veya büyük bir kişinin gelecek kuşaklarca tarih boyunca anılması için yapılan, göze çarpacak büyüklükte, sembol niteliğinde yapı, olarak tanımlanmaktadır.
Bu kültürel simgelerin her biri, çeşitli anlamlara sahip bir simgedir; bir çağ, bir alan, bir inanç, bir kültür, bir ülke veya bir şehri temsil edebilir. Aşağıda, dünyadaki en ünlü kültürel anıtların listesi bulunmaktadır.
10) Sultan Ahmet Camii
Sultan Ahmet Camii, 1609-1617 yılları arasında Osmanlı Padişahı I. Ahmed tarafından İstanbul'daki tarihî yarımadada, Mimar Sedefkâr Mehmed Ağa'ya yaptırılmıştır. Cami mavi, yeşil ve beyaz renkli İznik çinileriyle bezendiği için ve yarım kubbeleri ve büyük kubbesinin içi de yine mavi ağırlıklı kalem işleri ile süslendiği için Avrupalılarca "Mavi Camii (Blue Mosque)" olarak adlandırılır. Ayasofya'nın 1935 yılında camiden müzeye dönüştürülmesiyle, İstanbul'un ana camii konumuna ulaşmıştır.
Aslında Sultanahmet Camii külliyesiyle birlikte, İstanbul’daki en büyük eserlerden biridir. Bu külliye bir cami, medreseler, hünkar kasrı, arasta, dükkânlar, hamam, çeşme, sebiller, türbe, darüşşifa, sıbyan mektebi, imarethane ve kiralık odalardan oluşmaktadır. Bu yapıların bir kısmı günümüze ulaşamamıştır.
Yapının mimari ve sanatsal açıdan dikkate sayan en önemli yanı, 20.000'i aşkın İznik çinisiyle bezenmesidir. Bu çinilerin süslemelerinde sarı ve mavi tonlardaki geleneksel bitki motifleri kullanılmış, yapıyı sadece bir ibadethane olmaktan öteye taşımıştır. Caminin ibadethane bölümü 64 x 72 metre boyutlarındadır. 43 metre yüksekliğindeki merkezi kubbesinin çapı 23,5 metredir. Caminin içi 200'den fazla renkli cam ile aydınlatılmıştır. Yazıları Diyarbakırlı Seyyid Kasım Gubarî tarafından yazılmıştır. Çevresindeki yapılarla birlikte bir külliye oluşturur ve Sultanahmet, Türkiye'nin altı minareli ilk camiidir.
9) Özgürlük Heykeli
Özgürlük Heykeli ya da resmî adıyla Dünyayı Aydınlatan Özgürlük, ABD'nin New York şehrindeki Liberty (Özgürlük) adası üzerinde, inşa edildiği 1886 yılından bu yana Amerika'nın simgesi olan anıtsal heykeli ve gözlem kulesidir. Dünyanın en tanınan anıtlarından biridir.
Bakırdan yapılan Özgürlük Heykeli, Fransa tarafından kuruluşunun 100. yılı nedeniyle ABD'ye hediye edilmiştir. 1884-1886 yılları arasında inşa edilmiştir. ABD'nin New York şehrindeki Özgürlük Adası'nda yer alır.
Heykel, sağ elinde bir meşale, sol elinde ise bir hitabe tutar. Tabletin üstünde 4 Temmuz 1776 tarihi (Bağımsızlık Bildirgesi'nin tarihi) yazılıdır. Heykelin başındaki taç'ın 7 sivri ucu 7 kıtayı veya 7 denizi simgeler. Heykelin yüksekliği 46 metre, kaidesi ile beraber 93 metredir. Ziyaretçiler heykelin içinden meşaleye kadar 168 basamaklı bir merdivenden çıkabilirler. Heykelin meşale tutan sağ elinin yüksekliği 13 metredir. Meşalenin etrafındaki dehlizde 15 kişi bir arada dolaşabilir. Heykelin başının genişliği 2 metre, yüksekliği ise tacı ile birlikte 5 metredir.
8) Potala Sarayı
Potala Sarayı, Çin'in Tibet Özerk Bölgesi'nde yer alan Lhasa'da yer almaktadır.
Tarihi kayıtlara göre, bölgede yer alan ilk yapı, 7. yüzyılda hüküm süren Tubo Krallığı'nın kralı Songzanganbu döneminde inşa edildi. İlk yapıldığı zamanlarda Kızıl Dağ Sarayı adı anlamında Hongshan Sarayı adı ile adlandırıldı. 9. yüzyılda Tubo Krallığı'nın yıkılmasıyla Hongshan Sarayı da yıkıldı.
1645 yılında Beşinci Dalay Lama, Hongshan Sarayı'nın bulunduğu yere yeni bir saray yapılması talimati verdi. 1645 yılından itibaren 300 yıl süre ile sürekli eklemeler yapılarak tamamlanan yapı, günümüzde Potala Sarayı adı ile anılmaya başlandı.
7) Çan Kay Şek Anıt Mezarı
Çan Kay Şek Anıt Mezarı, Çin Cumhuriyeti'nin başkenti Taipei'nin Chuncheng semtinde bulunan ve eski devlet başkanı Çan Kay Şek anısına inşa edilen anıt mezar kompleksi.
5 Nisan 1975 tarihinde Çan Kay Şek öldükten sonra hükûmetin İcra heyeti bir anıt inşa etmek için Cenaze Komitesi kurdurdu. Yarışmanın sonucu mimar Yang Cho-Cheng'in tasarımı seçildi. Yang, Nankin'de bulunan Sun Yat-sen Türbesi (Sun Yat-sen, Kuomintang tarafından partinin ve Çan Kay Şek hükûmetinin kurucusu olarak kabul edilmektedir)'ni andıran birçok geleneksel Çin mimari unsurları dahil ederek tasarladı.
Anıt mezar, Çan Kay Şek'in 90. doğum yıldönümüne denk gelen 31 Ekim 1976 tarininde temel atma töreniyle inşaata başlandı ve 31 Mart 1980 tarihinde tamamlandı. Ve Çan Kay Şek'in ölümünün 5. yıldönümüne denk gelen 5 Nisan 1980 tarihinde halka açıldı.
6) Akropolis
Akropolis Antik Yunan kentlerinde, kentlerin yanıbaşındaki yüksekliklere verilen addır. Yunanca akropolis "yukarıda bulunan şehir" anlamına gelir.
Klasik dönem Yunanistan'ında her önemli yerleşme yerinin bir akropolisi vardı.Tapınaklar, hazinelerin saklandığı yapılar ve çeşitli kurumlar burada yer alırdı. Saldırı durumunda akropolis sonuna kadar savunulurdu.
Akropolislerin en ünlüsü Atina Akropolisi'dir. Attike ovasında, deniz düzeyinden 152 m yükseklikte 270x150 boyutlarında bir kayalık olan Atina Akropolis'ine Cilalıtaş devrinde yerleşildi. Tunç devrinde (MÖ yaklaşık 3000) evler ve bir kral sarayı yapıldı.Günümüze kalan görkemli yapılar, Milattan önce 5. yüzyılda devlet adamı Perikles tarafından başlatılan geniş bir yapı programı sonucunda gerçekleştirildi.
5) Angkor Thom
Angkor Thom, Kımer İmparatorluğu'nun son başkenti. Çok gelişmiş bir şehir olan Angkor Thom 12. yüzyılın sonlarında kral VII. Jayavarman tarafından kurulmuştur.Kentte bulunan yazıtlardan birisi Jayavarman'ı damat, kenti ise onun gelini olarak anmıştır (Higham, 121). Yaklaşık 9 km² büyüklüğünde bir alanı kaplayan kentin içinde daha önceki dönemlerden kalanların yanı sıra kral Jayavarman ve daha sonra gelen kralların yaptırdığı birçok anıt bulunmaktadır. Kentin merkezinde Jayavarman’ın resmî (devlet) tapınağı, Bayon bulunur. Angkor Thom’da inşa edilmiş bilinen en son tapınak 1295 tarihli Mangalartha'dır. Şehre beş giriş (kapı), her bir kardinal nokta için bir tane ve Kraliyet Sarayı bölgesine açılan zafer kapısı var. Her kapı 4 dev yüz ile taçlandırılmıştır. Güney Kapısı genellikle bir turneye çıkan ilk duraktır.
4) Çin Seddi
Çin Seddi, Çin'in kuzeybatısı boyunca uzanan, Dünyanın en uzun savunma duvarıdır. Kalıntıları Po Hay körfezinde deniz kıyısında başlar. Pekin'in kuzeyinden geçerek batıya yönelir ve Huang-Ho nehrini ikiye bölerek güneybatıya uzanır. Gobi Çölü'nün güneyinden batıya yönelerek devam eder.
Seddin yıkılmış olan kısımlarıyla birlikte uzunluğu 8851.8 kilometredir. Bugün ayakta duran kısım Ming Hanedanı devrinden kalan 2.500 kilometrelik settir. Ancak asıl inşaat, MÖ 221 ile MS 608 yılları arasında yapılmıştır.
Çin'in Savaşan Beylikler döneminde (MÖ 403 - MÖ 221), Çin seddinin temeli 20'den fazla ayrı ayrı krallık tarafından atılmıştı. Chu, Qi, Yan, Wei, Han, Zhao, Qin Krallıkları birbirinden korumak için sınırlarında ilk setler inşa ettiler. Qin, Zhao, Yan kralıkları ise XiongNu, DongHu, LinHu, Hiung-nu'ların saldırılarını durdurmak ve ülkenin kuzey sınırlarını koruma amacıyla da inşa ettiler. Çin'in ilk İmparatoru Qin Shi Huang, burayı boydan boya aşılmaz bir savunma duvarıyla kapatmaya karar verdi.
3) Mısır Piramitleri
Mısır Piramitleri, Mısır'da yer alan piramit şekillerde antik yapılardır.
Kasım 2008 tarihi itibarı ile tespit edilen piramitlerin sayısı 118 ile 138 arasındadır. Piramitlerin büyük çoğunluğu Eski Krallık ile Orta Krallık dönemlerinde firavunlar ve eşleri için inşa edilmiştir. En bilinen Mısır piramitleri Gize'de yer almaktadır. Bunlardan en büyüğü Keops Piramidi olup Dünyanın Yedi Harikası arasında tek ayakta kalan yapıdır.
Bilinen en eski Mısır piramitleri, Memphis'in kuzeybatısında, Saqqara'da bulunur. Bunlardan en erken olanı, üçüncü hanedanlık döneminde inşa edilen Djoser Piramidi (M.Ö. 2630 - M.Ö. 2611). Bu piramit ve çevresindeki kompleks, mimar Imhotep tarafından tasarlandı ve dünyanın en eski anıtsal yapıları olarak kabul edilir.
2) Tac Mahal
Tac Mahal, Hindistan'ın Agra şehrinde, 1631-1654 yıllarında inşa edilmiş anıt mezar.
İslâm türbe mimarisinin en önemli eserlerinden birisi olarak kabul edilir. Babür İmparatorluğunun 5. hükümdarı Şah Cihan'ın 17 Haziran 1631 tarihinde genç yaşta ölen eşi Ercümend Bânû Begüm için o zamanki imparatorluğun başkenti olan Agra'da Yamuna Nehri'nin kıyısında yaptırılmıştır. Mümtaz Mahal'in ve 1666'da ölen imparator Şah Cihan'ın mezarlarını barındırır.
Yapı, Şah Cihan'ın hâkimiyeti süresinde en parlak dönemini yaşayan Bâbürlüler'in güç ve kudretini temsil eder. Hanedanın güç ve kudreti kadar, Şah Cihan ile eşi Ercümend Bânû Begüm arasındaki sevginin de sembolüdür. Şah Cihan'ın tahta çıkması üzerine Mümtaz Mahal adını alan Ercümend Banu, on dördüncü çocuğunu doğururken hayatını kaybetmiştir. Hükümdarın, eşine duyduğu sevginin hatırasına görkemli bir anıt mezar yaptırarak teselliyi sanat ve mimaride bulduğu anlatılır.
1) Kâbe (Mescid-i Harâm)
Kâbe, Mekke'de Mescid-i Haram'da yer alan ve İslam dininde en kutsal sayılan cami. İslâm dininin ilk ve en kutsal mekânı kabul edilir. Bu yapının etrafında Mescid-i Harâm bulunur. Kur'an'da Kâbe'nin İbrahim ve oğlu İsmail tarafından revaklarıyla inşa edilmiş olduğu belirtilir.
Dünya'daki bütün Müslümanlar, nerede olurlarsa olsunlar, namazlarını Kâbe'ye dönerek kılarlar. Kâbe'nin olduğu yöne kıble denir. İslâm'ın beş temel şartından biri olan Hac sırasında Kâbe; farz olan ziyaret tavafı ve vacib olan veda tavafı ile en az iki kere tavaf edilir. Bunların dışındaki tavaflar ise sünnettir. Tavaf, (yukarıdan bakıldığında) saat yönünün tersine bir yönde Hacerü'l-Esved köşesinden başlayarak Kâbe'nin etrafında yedi tam tur yürümektir. Tavaf sırasında dönülen her bir tura ise şavt denir. Tavaf ayrıca Umre'nin de şartları arasındadır. Hac sırasında yaklaşık 6 milyon hacı toplanarak aynı gün tavaf yaparlar.
Yorum Yap